آیین ششمین عصر کتاب ایران با حضور مدیران استانی و کشوری و اصحاب فرهنگ و ادب در تالار حافظ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس برپا شد و به بهانه سال ها ادب ورزی و پژوهش نگاری از سه مفاخر فرهنگی فارس استاد سیدمحمدمهدی جعفری پژوهشگر برجسته در حوزه نهج البلاغه، استاد اکبر نحوی پژوهشگر نامی حوزه زبان شناسی و استاد محمدرضا آل ابراهیم پژوهشگر و برتر در حوزه فرهنگ عامه در هوایی برفی تجلیل شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، ششمین عصر کتاب ایران با تجلیل از سه پژوهشگر گران‌قدر استان فارس، عصرگاه چهارشنبه دوم بهمن‌ماه در هوای برفی شیراز برگزار شد. در اين مراسم که به همت خانه کتاب ایران و با حضور مدیرعامل خانه کتاب، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس و جمعی از دوستداران فرهنگ و ادبیات در تالار حافظ شیراز برگزار شد، از یک عمر خدمات فرهنگی استادان سید محمد مهدی جعفری پژوهشگر برجسته نهج‌البلاغه، اکبر نحوی پژوهشگر برتر حوزه زبان‌شناسی و محمدرضا آل‌ابراهیم پژوهشگر بزرگ فرهنگ عامه تجلیل به عمل آمد.
صاحبان فضل و فضیلت انسانی
در این مراسم عنایت رحیمی استاندار فارس با بیان اینکه تکریم بزرگان علم و ادب، بسیار مهم و ضروری است، می‌گوید: باید در طول حیات بزرگان فرهنگ، این الگوهای فرهنگی را بزرگ بداریم و قدردان‌شان باشیم. در ادامه مراسم مدیرعامل خانه کتاب ایران با اشاره به اینکه فارس سرزمین استوانه‌های فرهنگی است، می‌گوید: اقدامات بزرگان فرهنگی این استان گامی در صیانت از فرهنگ ایران‌زمین است. نیکنام حسینی‌پور با بیان اینکه در زمانه کنونی به افرادی همچون استادان جعفری، نحوی و آل‌ابراهیم نیازمندیم می‌گوید: امروز بیش از پیش به همبستگی اجتماعی نیاز داریم. حسینی‌پور در ادامه با ستایش از محمدمهدی جعفری درباره این پژوهشگر می‌گوید: جعفری هم صاحب فضل و هم دارای فضیلت انسانی و اخلاقی است. به گفته مدیرعامل خانه کتاب ایران، جعفری از مکتب امیرمومنان (ع) درس دیگرخواهی و دست کشیدن از خودخواهی آموخت و جهانش را در کتاب جست‌وجو کرد.
فرهنگ‌بان‌های ایران
مدیرعامل خانه کتاب ایران سپس با ستایش از محمدرضا آل‌ابراهیم درباره این پژوهشگر می‌گوید: آل‌ابراهیم در زمینه فرهنگ و تاریخ قلم زده و آثاری شایسته را پدید آورده است. نیکنام حسینی‌پور، آل‌ابراهیم را به سبب خدماتش در شناسایی و نگهداشت فرهنگ عامه استهبان یک «فرهنگ‌بان» می‌خواند و می‌افزاید: این پژوهشگر در امر نهادسازی فرهنگی نیز موثر و کوشا بوده است. نیکنام حسینی‌پور سپس با تمجید از اکبر نحوی می‌گوید: نحوی استادی بااخلاق، دقیق و عمیق است و جامعیت علمی در ادبیات دارد.
این ۳ پژوهشگر ستون‌های فرهنگ ایرانی اسلامی را استحکام بخشیدند
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این مراسم با بیان اینکه فرهنگ در بستر تاریخ و زبان زاییده شده و با درهم‌تنیدگی با اندیشه، هویت فرهنگی سرزمین ایران را به وجود آورده است. صابر سهرابی در ادامه با اشاره به اینکه گستردگی و پهناوری ایران‌زمین در هر منطقه قومیت‌هایی مختلف را پدید آورده است می‌افزاید: این قومیت‌ها با هویت مشترک زبان فارسی، ادبیات فارسی و هویت ایرانی و همچنین گسترش روح خدامحوری و کشش ایرانیان به معنویت، دیانت و اندیشه خدامحوری و اندیشه ایرانی؛ ستون‌های سترگ فرهنگ ایرانی اسلامی را پدید آورده است. سهرابی در ادامه با تجلیل از ۳ پژوهشگر برتر اهل استان فارس خاطرنشان می‌کند: استاد محمدرضا آل‌ابراهیم عمرش را در راه اعتلای فرهنگ «صابوناتی» (استهبانی) گذاشت؛ فرهنگی که هم‌پای فرهنگ ایرانی است، استاد اکبر نحوی از عمر خود مشعلی روشن فراروی زبان و ادبیات فارسی نگاه داشت و استاد محمدمهدی جعفری نیز عمر خویش را بر آن نهاد تا روح اسلام و ایران زنده رخ بنماید.
خالصی: جعفری حکیمی است که علم و عمل را توأمان دارد
در ادامه محمدرضا خالصی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز با تجلیل از ۳ اندیشمندی که «قدرت و توانایی اندیشه را اثبات نموده‌اند» در ستایش از محمدمهدی جعفری می‌گوید: عمری در خدمت مولا علی ابن ابیطالب (ع) به سر بردن، از جعفری حکیمی ساخته است که علم و عمل را توأمان دارد. خالصی در ادامه با بیان اینکه جعفری با کلام و زیست و رفتار مولا علی (ع) بسیار آشناست، می‌افزاید: جعفری بسیار شجاع، مهربان و متواضع است، تبختر علمی ندارد و به واقع بحری عظیم است. محمدرضا خالصی در ادامه با اشاره به اینکه یکی از خوش‌اقبالی‌های محمدمهدی جعفری آشنایی با مرحومان آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان بوده است، خاطرنشان می‌کند: از دل همین آشنایی بود که جعفری به پیشنهاد آیت‌الله طالقانی به سراغ ترجمه کتاب علی ابن ابیطالب (ع) نوشته عبدالفتاح عبدالمقصود رفت. خالصی در ادامه یادآور می‌شود: متن عربی این کتاب شامل ۹ جلد و ترجمه فارسی آن ۸ جلد است که جلد نخست آن را آیت‌الله طالقانی ترجمه کرد و ۷ جلد بعدی را محمدمهدی جعفری. خالصی در پایان با تاکید بر اهمیت و جایگاه ارزشمند کتاب علی ابن ابیطالب یادآور می‌شود: انتشار این کتاب در تمام محافل علمی جهان اسلام طوفان به پا کرد.
شیراز مفهومی تاریخی است
در ادامه این مراسم کوروش کمالی سروستانی با تاکید بر مدارای شیراز که مأمن حضور توأم با آرامش بزرگان فرهنگ و اندیشه می‌گوید: شیراز و هرآنچه در جغرافیای فرامرزش رقم می‌خورد؛ مفهومی تاریخی است که در کسوت ادب و تاریخ و فلسفه و هنر و دانش، نمود یافته، بالیده و ثمر داده است. به گفته کمالی، این مفهوم تاریخی جهانی را از خاور داستان تا باختر شعر، با همه ایماژها و تخیلات رویاگون، برایمان نقش زده؛ که مفهومش «زیستی معنایی» شده و مصداقش، نام‌آورانی سترگ که تاریخ سربلندی این سرزمین را رقم زده‌اند.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس در ادامه می‌گوید: آنان که با ذهنی وقاد و خلاق، جهانی را برایمان پدیدار ساخته‌اند، مملو از شادمانی‌های حضور و شکوه زیستی معرفت‌شناسانه هستند؛ آنچنان که در غربت‌کده جهان، روحمان را متوجه زیستی هوشمند، آگاه و با نشاط ساخته‌اند؛ آن‌سان که با همین اندیشه‌های مقابله‌گرانه، خسران و زوال مدام این جهانی را، طرحی نو درمی‌اندازیم.
رادمردانِ علم
کمالی سروستانی سپس با بیا اینکه حکایت امروز ما، حکایت رادمردانی است که مانیفست وجودی‌شان را با تار و پود علم و دانش و ادب، تنیده‌اند، یادآور می‌شود: این رادمردان همانانی هستند که بر آن شده‌اند تا فرصت عمر را در جهانی پرآشوب و سرشار از تعدّی، به قدر همت خویش، روایتگر علم و دانش و ادب باشند؛ و بر این قاعده، از انسانیت، اخلاق، ظرافت زیستن و شرافت دانستن، دفاع کنند؛ و بدین‌سان، با خلق جهان بخردانه خویش ما را به درک زیبایی و معرفت‌شناسی، راهی بنمایند.
کلاه تکریم و تعظیم ما در پیشگاه استادان جعفری و آل‌ابراهیم
مدیر دانشنامه فارس در ادامه خاطرنشان می‌کند: استاد سیدمحمدمهدی جعفری با سوابق درخشان دینی، علمی، سیاسی و خلق آثاری ماندگار در عرصه قرآن و نهج‌البلاغه؛ که پیش از دانشش، نوع‌دوستی، انسان‌مداری و صداقتش، کلاه تکریم و تعظیم ما در پیشگاهش، از سر برمی‌دارد؛ و استاد محمد رضا آل‌ابراهیم پژوهشگر و نویسنده فرهنگ مردم، ادبیات و دلداده تاریخ استهبان که دانش و عشقش را در قالب بیش از ۵۰ کتاب ماندگار کرده است.
مرد مدارا، عقل و گاه‌گاهی شور و نشاط
کمالی سروستانی سپس با ذکر «نحو اکبر استاد اکبر نحوی؛ مردی از قبیله تامل بر پدیده‌ها، صبور، مهربان، آزاده و زلال» به اجماع دوستدارانش - که به شمار، بسیارند و به باور، ستبر - نحوی را «مرد مدارا، عقل و گاه‌گاهی شور و نشاط» عنوان می‌کند: در سکوت او، معنا شکل می‌گیرد؛ از دریچه قاب عینکش، خیره که می‌نگرد؛ کشفی دوباره و جرقه‌ای هنوز، بر ناشناخته‌های تاریخِ علمِ ادب می‌زند.
دستی در حماسه و اسطوره و رویی در تاریخ
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس با بیان اینکه سخن از کتاب و دفتر و قلم که باشد، از پای نمی‌افتد، می‌گوید: او در خلوتگاهی نمور از بوی کتاب و نسخه و طومار، به آغوش کلمات پناه می‌جوید و حاصل تجربه‌هایش را که برخاسته از درکِشعوری تاریخی و ادبی است، در سطرسطر نگاشته‌هایش، بر جای می‌گذارد تا چراغی باشد، فراسوی ره‌جویان این وادی. به کمالی با تاکید بر اینکه اکبر نحوی برای هر پرسشِعلمی و منطقی، در حوزه تحقیق و پژوهشش، پاسخی قانع‌کننده دارد؛ می‌گوید: خرده‌ریزه‌های اندیشه‌های رها شده‌اش را که کنار هم می‌چینی، قابی از داشته‌هایی را می‌یابی که دستی در حماسه و اسطوره و رویی در تاریخ دارد.
وجه اندیشگانی نحوی، بر همه وجوهش، غالب است
کمالی سروستانی سپس با اشاره به سال‌ها آشنایی اهالی فرهنگ با نحوی، می‌گوید: پیوسته او را آزاده، رها و وارسته یافته‌ایم با تواضعی که پهلو به معنا می زند؛ خشک مغزی را تاب نمی‌آورد؛ روایتگر تاریخ و ادب است؛ و در هر روایتش، گویی حقیقتی زاده می شود. به باور کوروش کمالی، وجه اندیشگانی نحوی، بر همه وجوهش غالب است؛ عمق مدارا و احترام را با او می‌توان دریافت. مدیر دانشنامه فارس، نحوی را «فهیم مردی» می‌خواند که به گزافه سخن نمی‌گوید و رفتاری تاریخ‌نگر دارد؛ «مردی که با گزاره‌های علمی و روایات مستند ادبی و تاریخی شناخته شده است».
شگفتا شیراز را چه نخبه‌پرور است
کوروش کمالی سروستانی در ادامه یادآور می‌شود: نحوی نخبه‌مردی است که از گاهی که به شیراز پای نهاد؛ به رسم تمامی اندیشه‌ورزان؛ از خواجوی کرمانی تا روزبهان بقلی فسوی؛ تا سیبویه بیضاوی، رسول پرویزی و بسیاری دیگر، شیراز را خوش مأمنی یافت و مهربان میزبانی رحل اقامتش، به ترک این آب و خاک دل نداده است؛ «شگفتا! شیراز را چه نخبه‌پرور است!»
از انگشت‌شمارانِ متخصصِ ملی
کوروش کمالی سروستانی سپس خاطرنشان می‌کند: ماجرا از سال ۱۳۶۶ آغاز شد؛ آنگاه که به «لغت‌های ضبط ناشده در فرهنگ‌های فارسی» انجامید و بعد از آن با «تصحیح برزونامه» در سال ۱۳۷۹ و چاپ آن در سال ۱۳۸۷ ادامه یافت. به گفته کمالی سروستانی، در زمینه «آشنایی با فرهنگ و ادبیات ایران»، «تحقیق در حماسه‌های ملی و متون حماسی»، «آشنایی با تاریخ ادبیات ایران» و «نسخه‌شناسی و روش تصحیح و تحقیق متون» اکبر نحوی را باید از انگشت‌شمارانِ متخصصِملی برشمرد که آثار مانایی از خود به یادگار نهاده است. «تمامی آنچه که یا بر صفحه سپید کاغذ نقش بسته، و یا چونان بذری، در ذهن و زبان درس آموختگانش، بالید است.»
کنکاشگر متون
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس در ادامه یادآور می‌شود: به روایات آثارش، نحوی از «شیرازنامه» تا «همایون‌‌نامه» از «آیین دبیری» تا «مجموعه رساله‌های فارسی و عربی از دانشوران ایرانی» و از «دیهیم هفتاد» تا «رودکی» و... و چاپ بیش از ۵۰ مقاله علمی و پژوهشی در نشریات معتبر ملی و دایره‌المعارف‌ها و دانشنامه‌های تخصصی، او را پژوهشگری ارجمند و از جمله مفاخر این سرزمین باید شمرد. و شاید از این روست که کمالی معتقد است با استعانت به چند دهه کنکاش، تفتیش و جستجوهای علمی نحوی در متون خرد و کلان، نسخه‌های خطی و مطبوعات و نشریات؛ امروز او را باید مفاخرانه «کنکاشگر متون» نام نهیم.
به حضور نخبگانی چون این سه استاد می‌بالیم
کوروش کمالی سروستانی در پایان با بیان اینکه شیراز امروز، مفتخر است که با تکیه بر میراث کهن خویش، چونان فرزندی خلف؛ برگ برگ زرین فرهنگ و تمدن این سرزمین را پاس داشته، بر غنای آن افزوده است، خاطرنشان می‌کند: ما مردمان این مرز و بوم، به حضور نخبگانی چون استاد سیدمحمد مهدی جعفری، استاد محمدرضا آل‌ابراهیم و استاد اکبر نحوی، می‌بالیم و فاخرانه، جایگاه ارجمندشان را پاس می‌نهیم.
آل‌ابراهیم فرهنگ مردم استهبان را اعتلا بخشید
در پایان این مراسم محمد عسلی با ستایش از خدمات فرهنگی محمدرضا آل‌ابراهیم می‌گوید: این پژوهشگر در اعتلای فرهنگ مردم استهبان و حفظ فرهنگ عامه مردم این شهر، شاخص بوده است. مدیرمسئول روزنامه عصر مردم در ادامه می‌افزاید: آل‌ابراهیم فروتن و مردمی است و افزون بر پژوهشگری، معلمی نیز کرده است